Category Archives: Աշխատանքային հիմունքներ

Զբոսաշրջությունը աշխարհում- նախագիծ

Ինդոնեզիա, պրեզենտացիա

Ժամանակահատվածը՝ դեկտեմբերից մինչև հունվարի 30-ը

Մասնակիցներ՝ քոլեջի երրորդ կուրսի ուսանողներ

Նպատակը՝

Ուսանողները պատրաստում են երկրների վերաբերյալ ուսումնական փաթեթ՝ ճամփորդական երթուղիներով։

Ընթացքը․

  • Ընտրել երկիր (երկրների ընտրությունը սովորողների կողմից), ուսումնասիրել այդ երկրի ֆիզիկական և քաղաքական քարտեզները
  • Ընտրել տվյալ երկրի մեկ ճամփորդական երթուղի, ըստ դրա կազմել համապատասխան քարտեզը
  • Վերջինումս արտացոլել երթուղու կանգառները՝ կոնկրետ ու համառոտ տեղեկատվության տեսքով, երթուղու քարտեզներով և նկարներով (գեղագիտական կողմի ապահովումը ըստ հեղինակի)։
  • Առանձնացնել տվյալ երկրի զբոսաշրջության զարգացման խթանիչները՝ քաղաքային միջավայրը, ճարտարապետությունը, դիզայնը, հուշարձանները, թանգարանները, հյուրանոցային տնտեսությունը, զարգացած ենթակառուցվածքները, հանգստի և ժամանցի վայրերը։

Ամփոփում— ուսանողները ստացած տեղեկությունների և իրենց հետազոտական աշխատանքի միջոցով ձեռք կբերեն աշխարհի տարբեր երկրների մասին համապատասխան գիտելիքներ,կարողություններ և հմտություններ։

CV

ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է

1_final

check-mark (4)

CVն կարևոր է, այն պետք է լինի իրոք լավ կառուցվածինչի համար պահանջվում է ժամանակ։ Կարևոր է ընդունել մի փաստ, որ աշխատանքի դիմելիս այն Ձեզ ներկայացնելու միակ միջոցն է, դե միակը չէ, եթե ուղղորդմամբ եք դիմել՝ reference-ով։ Ամեն դեպքում այստեղ խնդիր ունենք տասնյակ կամ նույնիսկ հարյուրավոր այլ A4-երի մեջ առանձնանալու: CV-ի ֆիլտրումը կատարվում է մարդկանց կողմից, ովքեր բոլորի նման ցանկություն ունեն տեսնելու և նախընտրություն են տալիս ինֆորմացիայի հակիրճությանն ու մատուցմանը:

check-mark (4)

CV-ի կառուցման վրա պետք է բավական շատ ժամանակային ռեսուրս ներդնել: Պայմանավորված CV-ի՝ առաջին կետում նշված կարևորությամբ, պետք է գիտակցել, որ CV-ն 30 կամ 40 րոպեում ու հապճապ կազմակերպվելիք պրոցես չէ։ Պետք է ուսումնասիրել Ձեր մասնագիատկաան ոլորտի հայտնիների պրոֆիլները, CV-ները, նրանց ներկայանալու ձևերը, դնել այս ամենի վրա Ձեր անհատական անցած ուղու շեշտը, ապա միայն սկսել կազմել։ Վերջում կարող եք դիմել Ձեր դիզայներ ընկերոջը, որպեսզի թեթևակի օգնի արտաքին տեսքի հասցում, սակայն այստեղ չի կարելի CV-ն ծանրացնել ավելորդ դիզայներական դետալներով։

check-mark (4)Կարևորը ոչ միայն  բովանդակությունն է, այլ թե ինչպես Դուք այն կներկայացնեք։

CV-ի կառուցվածքը հետևյալն է․

                1. Անձնական ինֆորմացիա՝

  • անուն-ազգանուն
  • հեռախոսահամար
  • էլ. հասցե
  • LinkedIn։

                 2. Աշխատանքային փորձ 

  • պրոֆեսիոնալ աշխատանքային փորձ
  • կամավոր աշխատանք
  • պրակտիկա
  • մասնագիտական հմտություններ։

                3. Կրթություն և որակավորում

  • Կրթական հաստատության ամբողջական անվանում
  • Ուսման տարեթվեր
  • Կրթական աստիճան/ հավաստագիր
  • Դպրոցի մասին խորհուրդ կտամ նշել, եթե այն որոշակի սպեցիֆիկա ունի։ Օրինակ՝ Ֆիզմաթ կամ անգլիական թեքումով որևէ դպրոց:            

     4․ Լեզուների իմացություն (ոչ թե ուղղակի «լավ, բավարար», այլ ավելի համապարփակ ինֆորմացիայիով), օրինակ կարող ենք օգտվել Linkedin-ի լեզուների աստիճանակարգման սանդղակից․

  • Elementary proficiency
  • Limited working proficiency
  • Professional working proficiency
  • Full professional proficiency
  • Native or bilingual proficiency

5․ Այլ ինֆորմացիա

Կարելի է նշել

  • հատուկ նախագծերի մասին  (հատկապես նրանց, որոնք շեշտադրում են Ձեր մասնագիտական աճն ու զարգացման ձգտումը),
  • անդամակցություն որևէ կազմակերպությանը,
  • հոբբիներ և այլն։

ՄԻ ՔԱՆԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴՆԵՐ

check-mark (4)Ուղարկելիս հաշվի ենք առնում, որ CV-ն լինի PDF տարբերակով, էլ․ հասցեն ներառի Ձեր անուն ազգանունը, և CV-ի ֆայլի անունը նույնպես կրի Ձեր անուն ազգանունը։

check-mark (4)Ցանկալի է CV-ն ուղարկել անգլերեն տարբերակով, եթե տվյալ հաստիքը չունի այլ պահանջ։

check-mark (4)Անձնային, ինչպիսին է օրինակ՝ հաղորդակցման, կառավարման և այլ նմանատիպ հմտություններ նշելն ավելորդ է։

check-mark (4)CV-ն ուղարկելուց հետո պետք է ուշադիր լինել հեռախոսազանգերին, որպեսզի գործատուի կողմից հավանական հարցազրույցի հրավերը բաց չթողնեք։ Բայց սա արդեն լրիվ այլ պատմության սկիզբ է, որը մանրամասն նկարագրված է StaffBlog-ի մեկ այլ հոդվածում՝ «Հարցազրույց | Դու՝ որպես թեկնածու»։

2

ԵՐԲԵՔ ՊԵՏՔ ՉԷ

check-mark (4)..․ կատարել բացթողումներ, տառասխալներ։ Ցանկացած անփույթ վերաբերմունքը CV-ին միանգամից իջեցնում է Ձեր շանսերը։

check-mark (4)․․․դիմել ոչ թարմ (հին տվյալներով) CV-ով։

check-mark (4)․․․խնդրել ինչ-որ մեկին որ Ձեզ համար CV կազմի առանց Ձեր անմիջական ներգրավվածության։

check-mark (4)․․․տրամադրել խիստ անձնական տվյալներ, օրինակ՝ տարիք, բնակության հասցե, ամուսնական կարգավիճակ  և նույնիսկ նկար։

ՎԵՐՋՈՒՄ ԱՄԵՆԱԿԱՐԵՎՈՐԸ՝

CV-ն չպետք է գերազանցի 1.5 էջը։ Բիզնեսում կանոնը հետևյալն է․ Որքան շատ ես դու խլում դիմացինի ժամանակը, այնքան քո շանսերը իջնում են։ Ուստի անհրաժեշտ է CV-ում մտքերը ձևակերպել հակիրճ, թիրախային և համապարփակ։

 

Աղբյուրը՝ ԱՅՍՏԵՂԻՑ

Իմ նախընտրած մասնագիտական ոլորտը

Ես սովորում եմ զբոսաշրջության բաժնում։ Իհարկե համաձայն եմ, որ այն ինձ չափազանց համապատասխան է և համահունչ։ Սիրում եմ և կարողանում եմ մարդկանց հետ հաղորդակցել, սիրում եմ ճամփորդել և մեծ սիրով եմ ամեն ինչ անում։ Սակայն, ես միշտ անչափ շատ եմ ցանկացել հոգեբանություն ուսումնասիրել։ Միշտ հետաքրքիր է եղել մարդկանց զգացողությունները և պահվածքը ուսումնասիրել։ Իհարկե հարց կծագի, թե եթե ցանկանում էի, ինչու՞ չշարունկեցի հենց այդ ոլորտով։ Ասեմ, քանի որ ես տեսակով զգայուն անձ եմ և հաստատ նյարդերս չէին հերիքի այդ ամենին լիովին տիրապետելու համար։ Բայց դա դեռ մինչ օրս հետաքրքրում է ինձ։

Մեկ այլ մասնագիտության մասին եմ ցանկանում կիսվել, այն ինձ համար ավելի հասանելի է, դա կոսմետոլոգիան է։ Մայրիկս էլ է աշխատում այդ ոլորտում և անչափ սիրում եմ զբաղվել դրանով։ Ճիշտ է, մասնագիտական ոչ մի գիտելիք և հմտություններ չունեմ, բայց ամեն ինչ դեռ առջևում է։

Ներքին կարգապահական կանոններ

  1. Իրավական հիմքը
1.1. Կանոնները Տնօրենի ներկայացմամբ հաստատում է Խորհուրդը: Այն գործողության մեջ է մտնում կրթահամալիրի տնօրենի հրամանի համաձայն: Կանոններում փոփոխությունները կատարվում են նույն կարգով:
1.2. Կանոնները կազմելիս հիմք են ընդունվել ՀՀ Աշխատանքային օրենսգիրքը, «Կրթության մասին», «Հանրակրթության մասին», «Նախադպրոցական կրթության մասին», «Նախնական մասնագիտական (արհեստագործական) և միջին մասնագիտական կրթության մասին», «Պետական ոչ առևտրային կազմակերպության մասին» ՀՀ օրենքները (այսուհետ` Օրենսդրություն), կրթահամալիրի կանոնադրությունը (այսուհետ` Կանոնադրություն), Տնօրենի աշխատանքային պայմանագիրը, ՀՀ միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրերը,  ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության հետ սահմանված կարգով կնքվող պետական աջակցության ամենամյա պայմանագրերը, կրթահամալիրի զարգացման ծրագիրը (այսուհետ` զարգացման ծրագիր):
1.3. Կանոնները, դրանց փոփոխությունները կրթահամալիրի Տնօրենի սահմանած կարգով հրապարակվում են կրթահամալիրի պաշտոնական կայքում:
1.4. Կանոններին, ներքին իրավական այլ ակտերին Աշխատողը ծանոթանում է նույն օրը` ստանալով դա իր էլ. հասցեին:
1.5. Աշխատողի պաշտոնի նկարագիրը և Անհատական Պլանը ներքին իրավական ակտեր են:
  1. ՀՀ ԿԳՆ «Երևանի «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր» պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունը (այսուհետ` կրթահամալիր)
2.1. շահույթ ստանալու նպատակ չհետապնդող, իրավաբանական անձի կարգավիճակ ունեցող` փորձարարական հետազոտական, նախադպրոցական, հանրակրթական, լրացուցիչ (այդ թվում` արտադպրոցական) հեղինակային կրթական ծրագրեր, նախամասնագիտական (արհեստագործական), միջին մասնագիտական փորձնական կրթական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատությունների միավորում է` պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն (ՊՈԱԿ):
2.2. Կրթահամալիրի հիմնադիրն է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը, լիազորված պետական մարմինը` ՀՀ կրթության և գիտության նախարարությունը:
2.3. Կրթահամալիրի կառավարումն իրականացնում են հիմնադիրը, նախարարությունը, կրթահամալիրի կառավարման խորհուրդը (այսուհետ` Խորհուրդ), կրթահամալիրի գործադիր մարմինը` տնօրենը (այսուհետ` Տնօրեն):
2.4. Կրթահամալիրն իր գործունեության ընթացքում ղեկավարվում է օրենսդրությամբ, կրթահամալիրի կանոնադրությամբ (այսուհետ` Կանոնադրություն), Կանոններով, սահմանված կարգով ընդունված ներքին իրավական այլ ակտերով (այսուհետ` Ակտեր):
2.5. Կրթահամալիրն իրականացնում է Կանոնադրությամբ, զարգացման ծրագրով, ՀՀ միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրերով, ՀՀ ԿԳ նախարարության հետ պետական աջակցության ամենամյա պայմանագրերով մշակվող, տարածվող հեղինակային (պետական այլընտրանքային) կրթական ծրագրեր:
2.6. Կրթահամալիրի առարկան նախադպրոցական, ընդհանուր տարրական, հիմնական, միջնակարգ հեղինակային կրթական ծրագրերի (այդ թվում` առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող և արտակարգ ընդունակություններ դրսևորած երեխաների կրթություն), նախնական մասնագիտական (արհեստագործական), միջին մասնագիտական փորձնական, լրացուցիչ (այդ թվում` արտադպրոցական) կրթական ծրագրերի (այսուհետ` Կրթական ծրագիր) մշակումը, իրականացումը և ՀՀ ԿԳ նախարարության հետ կնքվող պետական աջակցության ամենամյա պայմանագրերով որոշված` տարածումն է: Կրթահամալիրի գործունեության նպատակներն ու խնդիրները որոշված են Կանոնադրությամբ, զարգացման ծրագրով, սահմանված կարգով կրթահամալիրում իրականացվող ծրագրերով և գիտափորձերով:
2.7. Կրթահամալիրի ուսումնական հաստատությունն ունի կրթահամալիրի կառուցվածքային ստորաբաժանման կարգավիճակ և իրականացնում է կրթահամալիրի և մասնաճյուղի կանոնադրություններով որոշված հեղինակային կրթական ծրագրեր, որոնք սահմանված կարգով հաստատում է Խորհուրդը:
2.8. Մասնաճյուղի կանոնադրությունը Տնօրենի ներկայացմամբ հաստատում է Խորհուրդը: Մասնաճյուղի ղեկավարին (տնօրենին) Տնօրենի ներկայացմամբ հաստատում է Խորհուրդը: Մասնաճյուղի ղեկավարի գործառույթները, իրավունքներն ու պարտականությունները որոշվում են մասնաճյուղի կանոնադրությամբ, կրթահամալիրում իրականացվող ծրագրերով, ղեկավարի աշխատանքային պայմանագրով, սովորողների և ծնողների հետ կնքվող ուսումնառության պայմանագրով, այլ ներքին և անհատական իրավական ակտերով:

2.9. Տնօրենը մասնաճյուղի ղեկավարի հայտի հիման վրա յուրաքանչյուր ուսումնական տարվա համար սահմանված կարգով մասնաճյուղի օգտագործմանն է հանձնում անհրաժեշտ գույք և տարածք:

2.10.  Կրթահամալիրի գործունեությունն իրականացվում է Զարգացման ծրագրով:
2.11. Տնօրենին կից գործում է վարչական խորհուրդ, որի կազմը և աշխատակարգը որոշում է Տնօրենը:
2.12. Ուսումնական աշխատանքները կազմակերպվում են կրթական ծրագրի ուսումնական պլանի, Սովորողի անհատական ուսումնական պլանի, կրթահամալիրի ուսումնական օրացույցի և դասացուցակների հիման վրա: Ուսումնական պլանով սահմանվում են դասավանդվող առարկաները և դասընթացները, դրանց ծավալը, կազմակերպումը, սովորողների արձակուրդների ժամկետներն ու տևողությունը:
2.13. Կրթահամալիրի մասնաճյուղերում ուսումնական պարապմունքները կազմակերպվում են կրթահամալիրի տնօրենի հաստատած միասնական ժամատախտակով, որով որոշվում է ուսումնական պարապմունքների սկիզբը և ավարտը:
2.14. Կրթահամալիրի մասնաժողովի ներկայացմամբ մասնաճյուղերի (կրթական ծրագրերի, դասարանների, ակումբների, սովորողների խմբերի) ուսումնական պլանները, առարկայական ծրագրերը, ուսումնական տարում գործածվող ուսումնական ձեռնարկների և մեթոդական ուղեցույցների ցանկը հաստատում է Խորհուրդը:
2.15. Կրթահամալիրում, մասնաճյուղերում սահմանված կարգով կարող են ձևավորվել և գործել կրթահամալիրի աշխատողների (այսուհետ` Աշխատող), սովորողների ծնողների, սովորողների ժողովները (հավաքները, խորհուրդները, ակումբները), ինքնավարության այլ մարմիններ:
2.16. Տնօրենը.
ա)  ընտրվում է Խորհրդի կողմից, մրցութային կարգով.
բ) իրականացնում է Կանոնադրությամբ, նախարարության հետ կնքված աշխատանքային պայմանագրով, Օրենսդրությամբ որոշված գործառույթներ.
գ) չի կարող զբաղեցնել այլ պաշտոն կամ կատարել վճարովի այլ աշխատանք, բացի մանկավարժական, գիտական և ստեղծագործական աշխատանքներից:
2.17. Տնօրենի բացակայության դեպքում սահմանված կարգով նրա լիազորություններն իրականացնում է փոխտնօրենը:
2.18. Խորհուրդը կրթահամալիրի կառավարման կոլեգիալ մարմինն է, որի լիազորությունները սահմանվում են Օրենքով և Կանոնադրությամբ:
2.19. Կրթահամալիրը սահմանված կարգով տիրապետում, տնօրինում և օգտագործում է սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող գույքը:
1.20. Կրթահամալիրին ֆինանսավորում է հիմնադիրը: Կրթահամալիրի ֆինանսական միջոցները գոյանում են պետական հատկացումներից, ծնողի հետ կնքվող ուսումնառության պայմանագրով նախատեսվող ուսումնական լրավճարներից և օրենսդրությամբ չարգելված այլ աղբյուրներից:
  1. Աշխատաժամանակը կրթահամալիրում: Աշխատաժամանակի ռեժիմը
3.1   Կրթահամալիրում աշխատանքային շաբաթը հնգօրյա է:
3.2   Ուսումնական ծրագրեր իրականացնող մանկավարժական աշխատողի (ուսուցչի, դասավանդողի) աշխատաժամանակի տևողությունը շաբաթական 33 ժամ է, երկարօրյա դաստիարակինը` 20 ժամ, ուսուցողական ծրագրի ղեկավարինը` 40, նախադպրոցական խմբի դաստիարակինը, մասնախմբի (ամբիոնի) ղեկավարինը` 36 ժամ, վարչական աշխատողինը` 40 ժամ: Կրթահամալիրի դասավանդողի ուսումնական պարապմունքների ծավալը չի կարող պակաս լինել շաբաթական 18 դասաժամից և գերազանցել շաբաթական 22 դասաժամը: Աշխատանքային (ուսումնական) անհրաժեշտության դեպքում դասավանդողի ուսումնական պարապմունքների ծավալի փոփոխության մասին Տնօրենն ընդունում է անհատական իրավական ակտ:
3.3   Կրթահամալիրի կրթական օբյեկտների պահակ-բակապահների և առանձին աշխատողների աշխատաժամանակը որոշվում է աշխատանքային պայմանագրով:
3.4   Մասնաճյուղի դասավանդողների, այլ աշխատողների աշխատանքի սկիզբը, ավարտը և ընդմիջումը մասնաճյուղի ղեկավարի ներկայացմամբ որոշում է Տնօրենը:
3.5   Դասավանդողի աշխատաժամանակի կառուցվածքն արտահայտվում է Պլանում:
3.6   Երկուշաբթիից շաբաթ` ժամը 8.00-21.00 կրթահամալիրի սովորողները, Աշխատողները, ծնողները սահմանված կարգով օգտվում են մասնաճյուղերի գույքից, իսկ 21.00-ից և կիրակի օրերին` Տնօրենի որոշած անձինք, Տնօրենի սահմանած կարգով:
3.7   Կրթահամալիրի սովորողների աշնանային, ձմեռային, գարնանային և ամառային արձակուրդների (սովորողների արձակուրդ) ժամանակահատվածները, որոնք չեն համընկնում դասավանդողի արձակուրդների հետ, համարվում են աշխատաժամանակ:
3.8   Սովորողների արձակուրդի ընթացքում դասավանդողները մասնակցում են կրթահամալիրի ուսումնական օրացույցով, հեղինակային կրթական ծրագրով կազմակերպվող՝ մանկավարժական աշխատողների դպրոցներին, իրականացնում հեղինակային կրթական ծրագրերի մշակման-կիրառման-տարածման հետ կապված ուսումնական, մեթոդական, կազմակերպական աշխատանքներ:
3.9   Ուսումնաօժանդակ և սպասարկող անձնակազմի աշխատաժամանակի ռեժիմը սովորողների արձակուրդների ժամանակահատվածում որոշվում է զբաղեցրած պաշտոնին համապատասխան կնքված աշխատանքային պայմանագրով:
3.10 Աշխատողների աշխատաժամանակի ռեժիմը սովորողների արձակուրդի ժամանակահատվածում կանոնակարգվում է Ակտերով, աշխատանքային պայմանագրերով և աշխատանքի կատարման ժամանակացույցով:
3.11Աշխատողների աշխատաժամանակի հաշվառումը մասնաճյուղի գրասենյակի ղեկավարը կատարում է աշխատաժամանակի հաշվառման էլեկտրոնային տեղեկագրում:
  1. Աշխատողի հանգիստը
4.1   Օրենսդրությամբ սահմանված կարգով աշխատողն ունի.
ա) վճարովի արձակուրդի իրավունք`
  • դասավանդողը` աշխատանքային 35 օր տևողությամբ
  • գրադարանավարը` աշխատանքային 20 օր տևողությամբ
  • մասնաճյուղի ղեկավարը` աշխատանքային 25 օր տևողությամբ
  • այլ աշխատողների արձակուրդը` Օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.
բ) կողմերի համաձայնությամբ աշխատողին կարող է մեկ տարվա ընթացքում տրամադրվել չվճարվող արձակուրդ՝ ոչ ավելի, քան վաթսուն օր.
գ) Տնօրենի որոշմամբ կարող է Աշխատողի աշխատավարձը պահպանվել գործուղման, հետազոտական աշխատանքի (ստեղծագործական), կրթահամալիրի նախաձեռնությամբ ուսումը շարունակելու համար տրվող արձակուրդի ժամանակ:
4.2   Կրթահամալիրը ապահովում է որակյալ սննդի մատչելի ծառայություն սովորողների և աշխատողների համար:
  1. Աշխատանքային հարաբերությունների ձևակերպումը և դադարեցումը
5.1. Աշխատանքային պայմանագրերը կնքում և լուծում է Տնօրենը` ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքով սահմանված կարգով:
5.2.Կրթահամալիրի մասնաճյուղերի, կրթահամալիրում իրականացվող ծրագրերի ղեկավարների, դասավանդողների և բարձր որակավորում ունեցող մասնագետների թափուր կամ նոր ստեղծված աշխատատեղերը համալրվում են մրցույթի արդյունքներով կամ հրավիրյալ մասնագետներով: Մրցույթի կարգը և պայմանները, մասնագետի հրավիրելու կարգը Տնօրենի ներկայացմամբ հաստատում է Խորհուրդը: Մինչև մրցույթի արդյունքների ամփոփումը Տնօրենը կարող է նշանակել ղեկավարին փոխարինող կամ ինքը կատարել նրա պարտականությունները:
5.3. Աշխատանքային պայմանագիր կնքելու համար Աշխատողը ՀՀ օրենքով պահանջվող փաստաթղթերը որոշված ժամկետում ներկայացնում է Տնօրենի գրասենյակ:
5.4. Մասնաճյուղի, ծրագրի ղեկավարի և դասավանդողի հետ աշխատանքային պայմանագրի լուծման մասին Տնօրենը տեղեկացնում է Խորհրդին:
  1. Աշխատողի աշխատավարձի կառուցվածքը, չափը, աշխատավարձի վճարման պայմանները
6.1. Աշխատողի աշխատավարձը ներառում է հիմնական աշխատավարձը (պաշտոնական դրույքաչափը) և Գործատուի կողմից աշխատողին իր կատարած աշխատանքի դիմաց ցանկացած եղանակով տրված լրացուցիչ վարձատրությունը:
Աշխատողի աշխատավարձը կախված է կատարված աշխատանքի քանակից և որակից, կրթահամալիրի (մասնաճյուղի) գործունեության արդյունքներից:
6.2. Աշխատողի հիմնական աշխատավարձի չափը (պաշտոնային դրույքաչափը) սահմանվում է աշխատանքային պայմանագրով: Աշխատողը Խորհրդի սահմանած կարգով կարող է ստանալ լրավճար, հավելավճար և պարգևատրում:
6.3. Լրավճարի, հավելավճարի և պարգևատրման միջոցների գոյացման և վճարման կարգը սահմանվում է գործատուի ներքին իրավական ակտերով:
  1. Աշխատողի պարտականությունները
7.1. Յուրաքանչյուր Աշխատող կրթահամալիրում ունի աշխատավայր (մասնաճյուղ), որի ղեկավարը համարվում է Աշխատողի անմիջական ղեկավարը:
7.2. Աշխատողի պարտականությունները որոշված են ՀՀ օրենսդրությամբ, կրթահամալիրի կանոնադրությամբ, Կանոններով, Հրահանգով, Պլանով, Ակտերով:
7.3. Մանկավարժական աշխատողը պատասխանատու է հեղինակային կրթական ծրագրերի մշակման, իրականացման և տարածման համար:
7.4. Աշխատողը պարտավոր է մասնակցել կրթահամալիրի աշխատողների ժողովներին, մանկավարժական աշխատողը` նաև սահմանված ժամանակացույցով կազմակերպվող մանկավարժական աշխատողների բաց դպրոցներին, ամսական մեկ անգամ` մասնաճյուղի մանկավարժական աշխատողների հավաքին (մանկավարժական խորհուրդ), ամսական մեկ անգամ` մասնագիտական խմբի (ամբիոնի) հավաքին, կրթահամալիրի ղեկավարի, մասնաճյուղի ղեկավարի որոշմամբ մասնակցել առցանց և այլ քննարկումների:
7.5. Աշխատողը պարտավոր է իր աշխատատեղում և իր գործունեության ընթացքում պահպանել հիգիենիկ և անվտանգ միջավայր, ունակ լինել մասնակցելու և նպաստելու անվտանգ կենսագործունեություն ապահովող միջոցառումներին, ուսումնական պարապմունքի գնալիս ժամացույց, համակարգիչ (նոթբուք, նեթբուք, համարժեք այլ միջոց), դասընթացի ծրագրով անհրաժեշտ ուսումնական թվային այլ գործիք ունենալ:
7.6. Աշխատողը պարտավոր է ունենալ իր էլեկտրոնային հասցեն, որը հայտնի է կրթահամալիրի բոլոր աշխատողներին, շահառուներին և պարտադիր բացվում, ստուգվում է օրը 2 անգամ, գործածել mskh.am փոստի (Live@Edu) հասցեների համակարգը, ուսումնական աշխատանքի կազմակերպման, արդյունքների համակարգման նպատակով վարել իր անձնական բլոգը (էջը), սահմանված կարգով լրացնել էլեկտրոնային մատյանը, մասնակցել կրթահամալիրի, մասնաճյուղի կայքերի պահպանման և զարգացման աշխատանքին, իմանալ այդտեղ հրապարակված նորությունները:
7.7. Աշխատողը պարտավոր է մասնակցել մասնագիտական վերապատրաստման դասընթացների, միջոցառումներին, մշտապես ինքնակրթվել և գործնականում կիրառել դրա արդյունքները, սահմանված կարգով ատեստավորվել:
7.8. Աշխատողը պարտավոր է մասնակցել կրթահամալիրի շահառուների իրազեկման, սովորողների ընդունելության, խորացված ուսուցման դասարանների ձևավորման աշխատանքին:
7.9. Աշխատողը պարտավոր է սահմանված կարգով ներկայացնել իր գործունեության հաշվետվությունը։
  1. Աշխատողի իրավունքները
8.1. Աշխատողի իրավունքները որոշված են Օրենսդրությամբ, Կանոնադրությամբ, Կանոններով, Հրահանգով, Ակտերով:
8.2. Աշխատողն իրավունք ունի սահմանված կարգով մասնակցելու կրթահամալիրում և մասնաճյուղերում իրականացվող ծրագրերին:
8.3. Աշխատողն իրավունք ունի անարգել ստանալու կրթահամալիրի գործունեությանը վերաբերող ցանկացած տեղեկություն, մասնակցելու կրթահամալիրում իրականացվող միջոցառումներին, հավաքներին, ժողովներին, քննարկումներին (այդ թվում՝ առցանց), վարչական խորհրդի, մասնաժողովի և կրթահամալիրի խորհրդի նիստերին, կազմակերպելու քննարկումներ և առցանց քննարկումներ:
8.4. Աշխատողն անվճար օգտվում է կրթահամալիրի գրադարանից, մեդիագրադարանից, սահմանված չափով` ինտերնետից:
8.5. Աշխատողն իր հիմնական աշխատատեղում ունի աշխատանքային պայմաններ, սնվելու պայմաններ:
8.6. Աշխատողն անվճար ստանում է մասնագիտական աջակցություն կրթահամալիրի մասնաճյուղերի (ուսուցողական ծրագրերի, ուսումնական կենտրոնների ղեկավարների, ծառայությունների) կողմից:
  1. Սովորողի իրավունքներն ու պարտականությունները
9.1. Կրթահամալիրի ուսուցողական ծրագրի սովորողը այն երեխան է, ում ծնողն ընտրում է կրթահամալիրում իրականացվող հեղինակային մանկավարժությունը և Խորհրդի հաստատած կարգով մասնաճյուղի ղեկավարի հետ կնքում է ուսումնառության մասին պայմանագիր:
9.2. Սովորողի իրավունքները սահմանված են «Կրթության մասին», «Հանրակրթության մասին» և «Երեխայի իրավունքների մասին» ՀՀ օրենքներով, օրենսդրությամբ, Կանոններով, նրա ուսումնառության պայմանագրով:
9.3. Սովորողն իրավունք ունի սահմանված կարգով ընտրելու իր նախասիրած գործունեությունը, խորացված ուսուցումը, ակումբը, լրացուցիչ կրթությունը:
9.4. Սովորողն ուսումնառության ընթացքում օգտվում է ինքնավարության իր ընտրած տարբերակից, ինքնասպասարկումից և ազատությունից` իր ստեղծագործական ներուժը, մասնագիտական հետաքրքրությունները դրսևորելու և զարգացնելու նպատակով: Մասնաճյուղի ղեկավարը, Տնօրենը աջակցում են, որ սովորողներն անարգել իրացնեն իրենց ինքնավարությունը մասնաճյուղում, կրթահամալիրում:
9.5. Սովորողն իրավունք ունի անհատական կամ կոլեկտիվ գրավոր կամ բանավոր դիմում հղելու Տնօրենին, խորհրդին, մասնաճյուղի ղեկավարին, կրթահամալիրի յուրաքանչյուր աշխատողի, 7-օրյա ժամկետում ստանալու նրանցից հիմնավորված ու սպառիչ պատասխան:
9.6.  Սովորողն իրավունք ունի սահմանված կարգով հայց ներկայացնելու կրթահամալիրի Խաղարկային դատարան` Օրենսդրությամբ, Կանոնադրությամբ, ուսումնառության պայմանագրով նախատեսված իր կամ (և) այլոց իրավունքների, ազատությունների և օրինական շահերի պաշտպանության համար:
9.7. Սովորողն իրավունք ունի սահմանված կարգով օգտվելու կրթահամալիրի գրադարանից, մեդիագրադարանից, սահմանված չափով` ինտերնետից, ուսումնատեխնիկական միջոցներից:
9.8. Սովորողն իրավունք ունի իր ընտրությամբ մասնակցելու ցանկացած ծրագրի կազմման, իրականացման, գնահատման, տարածման աշխատանքներին:
9.9. Սովորողը սահմանված կարգով կարող է փոխել ուսուցողական ծրագիրը (դպրոցը), դասարանը, խումբը:
9.10. Սովորողը սահմանված կարգով տեղեկացվում է կրթահամալիրում անցկացվող ուսումնական քննարկումների և նրանց արդյունքների մասին:
9.11. Ծնողական միջոցներով սովորողի համար մասնաճյուղում կազմակերպվում է ընտանեկան պայմաններով երկարօրյա խնամքի և ուսուցման խումբ:
9.12. Ծնողական միջոցներով կազմակերպվում է սովորողների անվտանգ, ապահով տեղափոխումը (այդ թվում` ուսումնական ճամփորդությունների ժամանակ):
9.13. Անհրաժեշտության դեպքում սովորողն անվճար օգտվում է երեխայի զարգացման` լոգոպեդի, հոգեբանի, սոցիալական մանկավարժի, հատուկ մանկավարժի ծառայություններից:
9.14. Սովորողն ունի կրթական նախաձեռնություն իրականացնելու իրավունք:
9.15. Կրթահամալիրի նախադպրոցական սաները սահմանված կարգով օգտվում են նախադպրոցականին ուղղված ծառայություններից: Ոչ աշխատանքային օրերին (ժամերին) գործում է նախադպրոցականի խնամքի մատչելի ծառայություն:
9.16. Սովորողը պարտավոր է հարգել և պաշտպանել կրթահամալիրի ուսումնական գործընթացի բոլոր մասնակիցների իրավունքները, կատարել ուսումնական պլանը, հարգել ուսումնական պարապմունքների հաստատված ժամատախտակը, դասացուցակը, ուսումնական պլանով որոշված կարգերը, ուսումնական պարապմունքի գնալիս անձնական նոթբուք (նեթբուք կամ համարժեք այլ միջոց), ժամացույց, իր ընտրությամբ գործունեության ծրագրով անհրաժեշտ ուսումնական թվային գործիքներ ունենալ, սահմանված կարգով մասնակցել Խաղարկային դատարանի աշխատանքին:
9.17. Ուսումնական պարապմունքների ժամանակ Սովորողը պարտավոր է կատարել ուսումնական հանձնարարությունները, տանը` իր ընտրած ուսումնական աշխատանքը, մասնակցել կրթահամալիրի կայքի ստեղծմանը և զարգացմանը:
9.18. Սովորողը 1-ին դասարանից պարտավոր է ունենալ էլեկտրոնային հասցե, գործածել mskh.am էլեկտրոնային փոստը (Live@Edu), ուսումնական աշխատանքի համար գործածել համացանց, իր ուսումնական-ստեղծագործական-հետազոտական աշխատանքի արդյունքները հրապարակել mskh.am-ում, 4-րդ դասարանից սկսած` անհատական ուսումնական բլոգում, սոցիալական ցանցում, սահմանված կարգով ներկայացնել ուսումնական գործունեության հաշվետվություն:
9.19. Սովորողը պարտավոր է բարեխիղճ օգտվել կրթահամալիրի գույքից և ուսուցման միջոցներից, սահմանած կարգով վերականգնել կրթահամալիրին հասցված նյութական վնասը:
9.20. Սովորողը պարտավոր է առանց ուշացման հաճախել ուսումնական պլանով որոշված պարապմունքներին, դասընթացների ծրագրերով որոշված ուսումնական ճամփորդություններին, զբաղվել ուսումնական-հայրենագիտական գործունեությամբ, մասնակցել ուսումնական պլանով որոշված ուսումնա-հետազոտական ճամբարին, նախասիրությունների զարգացման ստուգատեսներին, հրապարակել իր ստեղծագործական-հետազոտական աշխատանքի արդյունքները:
9.21. Սովորողը պարտավոր է իր բացակայության, ուշացման մասին նախօրոք տեղյակ պահել մասնաճյուղի գրասենյակի ղեկավարին, իսկ չտեղեկացնելու դեպքում ներկայացնել գրավոր բացատրագիր:
9.22. Սովորողը պարտավոր է մասնակցել կրթահամալիրի շահառուների իրազեկման, հեղինակային կրթական ծրագրի տարածման աշխատանքին:
9.23. Սովորողի ուսումնական տարվա, ուսումնական շաբաթվա և արձակուրդների տևողությունը և ժամկետները որոշվում է այդ ուսումնական տարվա ուսպլանով:
9.24. Սովորողի ուսումնական աշխատանքի վերաբերյալ հաշվառումը կատարվում է կրթահամալիրի մասնաճյուղի աշխատողների ժողովի կողմից առաջարկված և Տնօրենի հաստատած կարգի ու ձևի համաձայն:
9.25. Սովորողը պարտավոր է մաքուր պահել ուսումնական աշխատավայրը, մասնակցել ինքնասպասարկման, միջավայրի խնամքի, հանրօգուտ աշխատանքներին:
9.26. Սովորողի ուսումնական աշխատանքի արդյունքի գնահատումը կատարվում է կրթահամալիրի մասնաժողովի կողմից առաջարկված և կրթահամալիրի խորհրդի հաստատած կարգով և ձևով, որն արտացոլվում է ուսումնական պլաններում և ծրագրերում:
9.27. Սովորողը կարող է սահմանված կարգով խրախուսվել, արժանանալ մրցանակների և պարգևների (այդ թվում՝ դրամական)։
9.28. Սովորողի կողմից Կանոնների, ուսումնառության պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունների խախտումը կարող է ուսումնառության պայմանագրի լուծման հիմք լինել:
  1. Ծնողի (Սովորողի օրինական ներկայացուցչի) իրավունքներն ու պարտականությունները
Կրթահամալիրի ուսումնական հաստատությունների սովորողների ծնողներն ունեն Եվրոպայի ծնողների ասոցիացիայի (EPA) կանոնադրության մեջ թվարկված հիմնական իրավունքներն ու պարտականությունները:
Ծնողի իրավունքները և պարտականությունները որոշվում են սովորողի ուսումնառության պայմանագրով: Մասնաճյուղի սովորողների ծնողներն ինքնուրույն են, ինքնավար, կրթահամալիրի, մասնաճյուղի կայքից օգտվում են ընդհանուր կարգով, կարող են մասնաճյուղում, կրթահամալիրում կազմակերպել հավաք (ժողով, ակումբ, խորհուրդ): Մասնաճյուղի ղեկավարը, Տնօրենը աջակցում են, որ ծնողներն անարգել իրացնեն իրենց ինքնավարությունը մասնաճյուղում, կրթահամալիրում:
10.1. Ծնողն իրավունք ունի.
  • համարվելու իր երեխայի առաջնային կրթողը,
  • օգտվելու կրթահամալիրում առկա հեղինակային կրթական ծրագրերից և ծառայություններից` իր երեխայի պահանջներին, ընդունակություններին և արժանիքներին համապատասխան,
  • կրթական հաստատությունից ստանալու իր երեխային վերաբերող ցանկացած տեղեկություն,
  • իր երեխայի համար ընտրելու այն կրթությունը, որն ամենից մոտ է իր համոզմունքներին և արժեքներին, որոնք կարևոր է համարում դաստիարակության համար,
  • ազդելու իր երեխայի դպրոցի կողմից իրականացվող ծրագրի վրա, սահմանված կարգով ընտրվելու կրթահամալիրի խորհրդում:
10.2.  Ծնողի իրավունքներն իրականացվում են ուսումնառության պայմանագրով նախատեսված պարտավորությունները կատարելուն համապատասխան:
10.3.  Ծնողները մասնաճյուղի ղեկավարի հետ կնքում են ուսումնառության պայմանագիր, որով սահմանվում են լրացուցիչ կրթական ծառայությունները և դրանց համար ծնողի կողմից հատկացվող ուսումնական լրավճարների չափը:
10.4.  Ծնողն իրավունք ունի իր և դասավանդողի (ծրագրի ղեկավարի, Տնօրենի) տարաձայնությունների հարցը տեղափոխելու Խորհրդի օրակարգ:
10.5. Ծնողն իրավունք ունի սահմանված կարգով հայց ներկայացնելու կրթահամալիրի Խաղարկային դատարան` Օրենսդրությամբ, Կանոնադրությամբ, ուսումնառության պայմանագրով նախատեսված իր, իր երեխայի կամ (և) այլոց իրավունքների, ազատությունների և օրինական շահերի պաշտպանության համար:
10.6.  Ծնողները պարտավոր են.
  • պատասխանատվությամբ վերաբերվել իրենց երեխաների անհատականության զարգացման առանձնահատկություններին և հարգել նրանց իրավունքները,
  • կրթության հարցում համագործակցել իրենց երեխաների դպրոցների հետ,իրենց և իրենց երեխաների շահերը ներկայացնելու համար մասնակցել դպրոցում, կրթահամալիրում կազմակերպվող քննարկումներին (այդ թվում՝ առցանց), հավաքներում.
  • իրենց երեխաների դպրոցներին տրամադրել այն տեղեկությունները, որոնք առնչվում են կրթական նպատակների համատեղ իրականացման գործընթացին,
  • իրենց երեխաների կրթության գիտակից և իրազեկ ընտրություն կատարել,
  • անձնապես նվիրված լինել իրենց երեխաների դպրոցին, որը տեղական համայնքի կարևորագույն մասն է,
  • իրենց և իրենց երեխաների շահերը ներկայացնելու համար մասնակցել դպրոցում, կրթահամալիրում կազմակերպվող քննարկումներին,
  • ունենալ էլեկտրոնային հասցե, հետևել կրթահամալիրի կայքին, իրենց երեխաների ուսումնական աշխատանքի արդյունքներին հետևել նաև համացանցում,
  • իրենց երեխաներին ապահովել հանրակրթության, նախասիրական գործունեության և խորացված ուսուցման համար անհրաժեշտ անհատական (այդ թվում` թվային) միջոցներով,
  • ապահովել իրենց երեխաների մասնակցությունը ուսումնական պլանով որոշված պարապմունքներին, ուսումնա-հետազոտական ճամբարին, նախասիրությունների զարգացման ստուգատեսներին, դասընթացների ծրագրերով որոշված ուսումնական ճամփորդություններին:
10.6.   Մասնաճյուղի սովորողի ծնողը պարտավոր է ուսումնառությունը շարունակելու մասին պայմանագիրը կնքել մինչև հուլիսի 1-ը:
10.7.   Ծնողի կողմից Կանոնների, ուսումնառության պայմանագրով որոշված պարտականությունների խախտումը կարող է ուսումնառության պայմանագրի լուծման հիմք լինել:
10.8.   Սովորողների, դասավանդողների, ծնողների և այլ շահառուների իրավունքների առարկայական պաշտպանության նպատակով կարող է ստեղծվել դպրոցական իրավապաշտպանի ինստիտուտ:

Պայմանագիր

Պայմանագիր է համարվում երկու և ավելի անձանց համաձայնությունը, որն ուղղված է քաղաքացիական իրավունքներ և պարտականություններ առաջացնելուն, փոփոխելուն կամ դադարելուն։

Պայմանագիրը կամային ակտ է, կողմերի կամավոր համաձայնություն։ Պայմանագիր կնքելուն հարկադրել չի թույլատրվում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ պայմանագիր կնքելու պարտականությունը նախատեսված է օրենքով կամ կամովին ստանձնած պարտավորությամբ։

ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐ ՏԵՍԱԿՆԵՐՆ ԵՆ

Հիմնական և նախնական պայմանագրեր

Հիմնական է համարվում այն պայմանագիրը, որը կողմերի համար անմիջականորեն առաջացնում է գույքի փոխանցման, աշխատանքների կատարման, ծառայությունների մատուցման կամ քաղաքացիաիրավական պարտականությունների իրականացման հարաբերություններ։

 

Նախնական են համարվում այն պայմանագրերը, որոնցով պայմանավորվող կողմերը պարտավորվում են դրանով նախատեսված պայմաններով ապագայում կնքել հիմնական պայմանագիր։

 

Հատուցելի և անհատույց պայմանագրեր

Հատուցելի են համարվում այն պայմանագրերը, որոնցով մի կողմի կատարվածի դիմաց մյուս կողմը պետք է փոխհատուցի։ Հատուցումը կարող է լինել դրամով, այլ գույքով կամ որոշակի աշխատանքի կատարմամբ։ Պայմանագրերը հիմնականում լինում են հատուցելի։

 

Անհատույց է ճանաչվում այն պայմանագիրը, որով կողմը պարտավորվում է որևէ բան հանձնել մյուս կողմին, առանց նրանից վճար կամ այլ հանդիպական կատարում ստանալու։ Օրինակ` գույքի անհատույց օգտագործման պայմանագիր, նվիրատվության պայմանագիր։

 

Կոնսենսուալ և ռեալ պայմանագրեր

Կոնսենսուալ են համարվում այն պայմանագրերը, որոնց կնքման համար բավական է միայն կողմերի համաձայնությունը, որևէ գործողության կատարում չի պահանջվում։ Ռեալ են կոչվում այն պայմանագրերը, որոնք կնքված են համարվում, երբ կողմերի փոխադարձ համաձայնության հիման վրա կողմը մյուսին իր է հանձնում։

Փոխհամաձայնեցված և միանալու պայմանագրեր 

 

Հարցում ճգնաժամի վերաբերյալ

Այս հարցումը կազմակերպվում է Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր քոլեջի ուսանող Անուշ Հարությունյանի կողմից։ Հարցման նպատակն է հասկանալ թե որքան ճգնաժամային և սթրեսային է արդի ժամանակները։ Այս հարցումը կազմվեց, քանի որ Հայստանում բարդ ժամանակներ են և սթրեսային իրավիճակները կարող են ավելի հաճախ տեղի ունենալ քան երբևէ։

  1. Ինչո՞վ եք Ձեզ զբաղեցնում, երբ տխուր եք լինում։    
  2. ՈՒ՞մ հետ եք ամենից շատը նախընտրում կիսվել և ինչպես է տվյալ մարդը օգնում Ձեզ։
  3. Ինչը՞ կարող է ամենից շատ Ձեզ ոգևորել։ 
  4. Ի՞նչն է ամենից շատ Ձեզ հուզում։
  5. Ի՞նչ կանեիք, որպեսզի Ձեր հարազատին դուրս բերեք տխուր իրավիճակից։
  6. Ինչպիսի՞ ընկեր երբեք չէիք լինի։
  7. Ի՞նչ տանջող բան կա հիմա Ջեր մեջ։
  8. Ինչը՞ կարող էր Ձեզ այս պահին երջանկացնել։
  9. Ո՞վ է Ձեր ամենավստահելի անձը։
  10. Ո՞վ է եղել այն մարդը, ով Ձեզ հետ կիսել է և ուրախ և տխուր պահերը։

 

 

Հարցում,հարցման տեսակներ

Հարցումն այն միջոցն է, որի օգնությամբ հետազոտողը սոցիոլոգիական տեղեկատվություն է հավաքում հարցվողի վարքի շաժառիթների, արժեքային կողմնորոշումների, հիշողության, փաստերի և գիտելիքների վերաբերյալ։ Հարցման մեթոդի միջոցով հավաքված ինֆորմացիան սուբյեկտիվ է։

Սոցիոլոգիական հարցումը լինում է անմիջական և հեռակա։ Անմիջական հարցման ժամանակ հարցազրուցավարն ու հարցվողը անմիջականորեն շփվում են միմյանց հետ։ Դա կարող է լինել անկետավորման կամ հարցազրույցի միջոցով։ Հեռակա հարցման ժամանակ հարցվողն ու զրուցավարը չեն հանդիպում միմյանց։ Դա տեղի է ունենում փոստի միջոցով կամ հարցաթերթը տպագրված է լինում ԶԼՄ- ներում կամ մեկ այլ կերպ։

Հեռախոսային հարցումը հարցման կիսաանմիջական ձևն է։ Գոյություն ունի հեռակա հարցման տեսակ ՝ փոստային հարցումը, որն օգտագործվում է զանգվածային հետազոտության ժամանակ, քանի որ ինֆորմացիայի ստացումը արագ և էժան է։ Բոլոր երկրներում կան փոստային ծառայություններ, որոնք ընդգրկում են տվյալ երկրի բոլոր բնակավայրերը։ Բայց փոստային հարցումն ունի թերություն ՝ պատասխաների վերադարձելիությունը ցածր է ՝ 25- 30 %։

Ես այսպիսին եմ, դու այսպիսին ես

Դասին բոլորս թերթիկների վրա պետք է նկարագրեինք սկզբից ինքներս մեզ, ապա ինչ-որ մեկին, ով նստած է մեզ հետ այդ սենյակում։ Հետո բոլոր թերթիկները հավաքում էինք մեկ տեղ և մեզանից մեկը կարդում է ամեն թերթիկի գրվածը, մենք էլ պետք է գուշակեինք, թե ում մասին է խոսքը գնում։

Բավականին հետաքրքիր և հավես դաս ստացվեց։

Մարդու պահանջմունքներ

Պահանջմունք, նորմալ կենսագործունեության և հոգեկան ակտիվության համար անհրաժեշտ որևէ երևույթի, արժեքի կարիքը։ Յուրաքանչյուր կենդանի օրգանիզմի, այդ թվում նաև մարդու հոգեկան ակտիվության հիմքում ընկած է պահանջմունքները։ Պահանջմունքներն այն ամենի ամբողջությունն են, ինչի կարիքն ունի կենդանի օրգանիզմը իր կենսագործունեությունը պահպանելու, գոյատևելու, հարմարվելու և զարգանալու համար։ Պահանջմունքն, առաջ գալով, մարդուն մղում է ակտիվության կամ նույնիսկ նպատակասլաց գործունեության, որի նպատակը այդ պահանջմունքը բավարարելու համար անհրաժեշտ հատկություններ ունեցող օբյեկտներ ձեռք բերելն է։ Պահանջմունքի բավարարումն անհրաժեշտ է օրգանիզմի և անձի պահպանման ու զարգացման համար։ Մարդիկ զարգացման գործընթացում հաճախ ձեռք են բերում նաև վնասակար պահանջմունքներ (օրինակ, ծխելու կամ սպիրտային խմիչքներ օգտագործելու պահանջմունք)։

Մարդուն ակտիվ գործունեության են մղում նրա ներքին հատուկ վիճակները՝ պահանջմունքները:  Պահանջմունքի ակտիվացած վիճակն անվանում են ակտիվության կամ գործունեության դրդապատճառ:

Նյութական՝   ապահովում է մարդու կենսագործունեությունը:

Հոգևոր՝   անձի զարգացման մակարդակը բնութագրող յուրահատուկ մարդկային գոյացություններ են:

Սոցիալական՝   արտահայտում են մարդու հասարակական բնույթը: Մարդու կյանքում հատկապես կարևոր են շփման և աշխատանքի սոցիալական պահանջմունքները:

See the source image

Պահանջմունքները ընկած են մարդու հոգեկան ակտիվության հիմքում։ Մարդը ակտիվ է այնքանով, որքանով նա ունի պահանջմունքներ, որոնք անհրաժեշտ էբավարարել։ Սեփական պահանջմունքների գիտակցումը կապված է անձի ընդհանուր զարգացման, նրա գիտակցության, ինքնգիտակցության, խոսքի, մտածողության ձևավորման հետ։ Պահանջմունքների գիտակցումը կատարվում է աստիճանաբար, անձի զարգացման հետ զուգընթաց։

Պահանջմունքի մի մասը ֆիլոգենետիկական, իսկ մյուսները՝ օնտոգենետիկական ծագում ունեն։ Պահանջմունքի կոնկրետ իրադրական դրսևորումը դրդապատճառն է։

Պահանջմունքների տեսակները

Հոգեբանության մեջ գոյություն ունեն պահանջմունքների դասակարգման տարբեր չափանիշներ։

  • Ըստ ծագման առանձնացնում են բնական և մշակութային պահանջմունքներ։
    • Բնական անվանում են այն պահանջմունքները, որոնք նրան տրված են ի ծնե։ Դրանք հատուկ են, բնական մարդ տեսակի բոլոր անհատներին։ Բնածին պահանջմունքների բավարարումն անհրաժեշտ է օրգանիզմի նորմալ կենսսագործունեության պահպանման համար։
    • Մշակութային կոչվում են առաջացումն ու բավարարումը պայմանավորված է մարդկային մշակույթի, քաղաքակրթության զարգացմամբ։ Այս պահանջմունքները բնածին չեն և ծագում ու ձևավորվում են անձի օնտոգենետիկ զարգացման և սոցիալականացման ընթացքում։ Մշակութային պահանջմունքներն ունեն սոցիալ-պատմական բնույթ։ Տարբեր սոցիալական պայմաններում ապրող մարդիկ ձեռք են բերում տարբեր մշակութային պահանջմունքներ։
  • Ըստ պահանջմունքների բավարարող առարկաների տարբերում են մարդկային պահանջմունքների երկու տեսակ՝ նյութական և հոգևոր։
    • Նյութական պահանջմունքները բավարարվում են նյութական առարկաների օգնությամբ, որոնք կարող են պատրաստ վիճակում տրված լինել բնության մեջ կամ ստեղծվել մարդկային գործունեության շնորհիվ։
    • Հոգևոր պահանջմունքները բավարարվում են հոգևոր մշակույթի արժեքների օգնությամբ։ Հոգևոր պահանջմունքի կարևոր տեսակ է մարդկանց հետ շփվելու, խոսքայի և ոչ խոսքային հաղորդակցության մեջ մտնելու պահանջմունքը։

Գոյություն ունի բացառապես մարդկային պահանջմունքների ևս մեկ մեծ խումբ՝ սոցիալ-հոգեբանական պահանջմունքներ։ Սոցիալական պահանջմունքներն են անձի այն կարծիքները, որոնք վկայում են, որ նա ունի ուրիշ մարդկանց հետ շփվելու, նրանց դրական վերաբերմունքին ու սիրուն, հարգանքին արժանանալու կարիք։

Բացառապես մարդկային պահանջմունքների շարքին են դասվում նաև հոգեբանական պահանջմունքները։ Դա այն պահանջմունքն է, որ մարդն ունի աշխարհի ու նրա հետ իր հարաբերությունների հստակ ու իմաստալից պատկերն ունենալու պահանջմունք։

Գործնական աշխատանք սոցիոլոգիայից

Մասնակիցներ՝

Հրաչուհի Մանվելյան

Մելանյա Սարգսյան

Անուշ Հարությունյան

Էմանուելա Բուլղադարյան

 

 

 

1. Ի՞նչ է սոցիոլոգիան։

Սոցոլոգիան հումանիտար գիտություն է մարդկային հասարակության մասին: Այն օգնում է կանխատեսումներ անել ապագայի վերաբերյալ` վերլուծելով անցյալի և ներկայի իրավիճակը: Ամենաընդհանուր ձևով սոցիոլոգիան գիտություն է հասարակության, որպես ամբողջական համակարգի, նրա բաղադրատարրերի (անձ, սոցիալական հանրույթ, ինստիտուտներ) միջոցով այդ համակարգի գործառման ու զարգացման մասին: Սոցիոլոգիան երիտասարդ գիտություն է` փոփոխման և զարգացման ընթացքի մեջ:

Սոցիոլոգիան հասարակության կայացման ու զարգացման օրինաչափությունների և դրա գործառնության  առանձնահատկությունների մասին գիտություն է :

Սոցիոլոգիայի որպես առանձին գիտության կայացումը  կապում են 19-րդ դարում Եվրոպայում տեղի ունեցող սոցիալտնտեսական ու քաղաքական փոփոխությունների հետ, չնայած որ սոցիոլոգիական մտքի դրսևորումներ կարելի էր տեսնել անգամ անտիկ մտածողների աշխատանքներում:

Սոցիոլոգիան որպես առանձին գիտություն առաջ եկավ պատասխանելու Թ. Հոբսի առաջ քաշված հարցին` ինչպես է հնարավոր հասարակությունը դրա հետ մեկ տեղ լուծելու այդ ժամանակվա հասարակություններում ծագած սոցիալական խնդիրենրը: Այս հարցին պատասխան տալու համար առաջ եկան մի շարք տեսություններ, որոնք հետագայում համարվեցին դասական սոցիոլոգիական տեսություններ` յուրահատուկ պատասխան տալով Հոբսի կողմից առաջ քաշված հարցին: